TRAUMA Inzicht in jouw innerlijke kracht. (deel 1 van 2)

Waarom dit blog?

Ik  heb dit blog  geschreven omdat ik merk dat veel mensen tegen de gevolgen van een trauma aanlopen. Ze worden beperkt in hun leven omdat bepaalde patronen of gevolgen van trauma grote invloed hebben op de manier waarop ze met dingen omgaan. Patronen die niet zo maar te doorbreken zijn ondanks de enorme vastberadenheid bij sommigen. Omdat herkenning van trauma’s nog behoorlijk onbekend terrein is, weet je niet waardoor bepaalde patronen en triggers zijn ontstaan. Laat staan hoe je de impact kunt verminderen. Met dit blog probeer ik je daar inzicht in te geven.

Ook probeer ik je een spiegel voor te houden om eens te kijken of je patronen en traumagevolgen herkent. Want als je ze herkent, kan je er iets aan doen.

De allerbelangrijkste reden voor dit blog? Dat is mijn persoonlijke missie:

Ik wil dat iedereen in vrijheid liefdevolle keuzes kan maken voor zijn/haar eigen leven zodat je een leven kunt opbouwen wat authentiek bij jou past en waar je wel gelukkig van wordt.

En naar mijn idee kan dat alleen als je niet wordt beperkt door je trauma’s. Als je je leven kan leiden hoe jij dat wil, in alle vrijheid en openheid.

Dus ondanks dat het een niet zo vrolijk onderwerp is, hoop ik je te inspireren en dat je er misschien zelfs een beetje om kan lachen.

Iedereen heeft één of meer trauma’s.

Je zegt wát??? Nu hoor ik je denken; dat is nogal een uitspraak! Ik heb helemaal geen trauma’s. En die gedachte is logisch. Ik dacht dat ook. Zelfs toen ik tijdens een burn-out doorgestuurd werd naar een gespecialiseerde trauma-psycholoog dacht ik dat ik daar niet hoorde. Ik had tenslotte géén trauma (maar de psycholoog hielp wel en wist precies welke patronen ik had). Toen ik de opleiding tot regressietherapeut deed, ontdekte ik dat trauma je overkomt. Jou, mij, de buren, je familie, je buren, iedereen. En niet alleen degene die het trauma overkomt, maar ook hun partner, familie en vrienden worden beïnvloed. Niet iedereen in dezelfde mate, maar wel iedereen. De gedachte dat je geen trauma hebt is vooral gebaseerd op het idee dat een trauma alleen maar ontstaat door een heftige gebeurtenis. Denk aan een overval, een ongeluk, seksueel misbruik of oorlogservaringen. En dat is dus niet het geval. Er kan ook sprake zijn van een opgebouwd trauma.  (later hierover meer) Iedereen heeft dus trauma’s, die kunnen leiden naar niet ondersteunende patronen. Door openheid en verbinding en hier zoveel mogelijk zonder oordeel naar te kijken kunnen we dit zien. Juist door deze openheid en verbinding kunnen we onze pijn aangaan en verwerken, zodat we helen. Milder naar onszelf zijn en naar anderen is daarin enorm belangrijk. Je bent niet alleen. In je kwetsbaarheid zit enorme kracht!

Wel of niet de keuze maken voor een beter leven?

Ook al heb je één (of meer) trauma’s en draag je enorm veel pijn, verdriet en verlies met je mee, kan je toch een heel succesvol leven leiden. Dus waarom zou je het dan aan willen pakken? Wat geeft jou dan het recht om dit te willen?

Nou gewoon, omdat je het waard bent.

Omdat je zelf mag bepalen of je meer uit het leven wilt halen of niet. Omdat je zelf mag bepalen of je je leven anders wilt indelen. Omdat je zelf mag bepalen dat je dingen anders wilt, zodat je leven beter bij je past. Omdat je zelf mag bepalen of de kwaliteit van je leven beter kan en hoe gelukkig je wilt zijn.

Het verwerken van je trauma’s en het doorbreken van je niet ondersteunende patronen zorgen ervoor dat je in vrijheid deze keuzes kan maken. Je wordt niet meer beperkt door onbewuste belemmeringen, welke zorgen voor die stemmetjes in je hoofd die je tegenhouden in je leven.

Afbeelding van S. Hermann & F. Richter via Pixabay 

Westerse genezers vs. sjamanistische genezers

In Nederland of andere westerse landen voelen we ons nogal ongemakkelijk in het omgaan met trauma. Maar ook in het uiten van trauma. Hierdoor heeft de westerse geneeskunde er lang over gedaan om de slopende gevolgen van trauma’s te onderkennen. We duwen het weg, in plaats van het te omarmen en het er te laten zijn. Trauma wil erkend en gezien worden. Duw je het weg, dan zal het steeds heftiger zijn aanwezigheid bekend maken. Trauma’s worden in de westerse wereld traditioneel gezien als een psychologische en medische stoornis van de geest. Oosterse en sjamanistische genezers erkennen al duizenden jaren dat er een ingewikkelde wederzijdse communicatie is tussen lichaam en geest. Dus niet een eenzijdige stoornis. Onderzoek toont aan dat wat deze oude wijsheden altijd al aangaven; ieder orgaan in het lichaam, inclusief de hersenen, spreekt zijn eigen ‘gedachtes’, ‘gevoelens’ en andere triggers uit, die alle andere organen weer ontvangen.  Sjamanistische culturen zien trauma’s als probleem van de gemeenschap en niet alleen van individuen die de symptomen hebben. Ze geloven dat onderlinge verbondenheid, steun en sociale cohesie noodzakelijk is voor heling van trauma. Onderdrukking, afleiding en vermijding zijn de gangbare methodes om ermee om te gaan in westerse landen. Trance (aanspreken van het onderbewuste) is het tegenovergestelde. Dit is de verbinding die helpt om het trauma te zien en te erkennen. En er dus aan te werken en het te kunnen helen. In een sjamanistische benadering roept de medicijnman of -vrouw de ziel terug op om terug te keren in het lichaam. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen in staat is om zelf verloren of gefragmenteerde delen van je essentiële zelf (je ziel) te verenigen. Ik geloof dan ook sterk in de kracht van eigen heling. Dat combineer ik echter wel met trance, omdat het noodzakelijk is om in je onderbewuste op zoek te gaan naar de oorsprong van het trauma. Als je eenmaal hebt ontdekt waar het trauma vandaan komt, kan de heling beginnen. Wat kun je nu al zelf doen als je denkt een trauma te hebben?

• Spreek uit naar jezelf wat je moeilijk vond of pijnlijk
• Spreek uit naar jezelf waar je je misschien voor schaamde
• Spreek uit naar jezelf wat je uit wil spreken en er nog gezegd mag/moet worden
• Voel/ervaar wat de positieve kanten zijn van deze ervaring
• Spreek uit waar je trots op bent of blij

Als je dit allemaal gedaan hebt, dan zal je een shift in je gevoel opmerken. Je voelt je fijner, meer verbonden, geheeld of welk positief gevoel dan ook; veranker het in je lichaam. Je kan dan altijd weer terug naar dit gevoel.

Wat is een trauma nou eigenlijk?

Trauma is een onverwerkte gebeurtenis in het verleden. Heb je in het verleden iets meegemaakt (of gezien) wat je geen plekje hebt kunnen geven en waar je nog steeds de gevolgen van merkt, dan heb je een trauma. Het kan leiden tot problemen in het omgang met jezelf en met anderen. En mogelijk tot een verschillende lichamelijke of geestelijke klachten. Ik vergelijk trauma altijd met een wond. En wonden (net als trauma’s) heb je in alle vormen en maten. Sommige zijn groot en heftig (verbrijzeld been, herseninfarct, dwarslaesie, etc.), andere zijn klein en overzichtelijk (ellenboog uit de kom, bult op je hoofd, grote schaafplek, etc.). De impact op je leven is bij elke wond anders. Als het een kleine wond is, schrik je in eerste instantie behoorlijk maar je vergeet het ook weer snel. Soms moet je er een pleister op doen of een verbandje. Soms vraagt de verzorging om meer, zoals bijvoorbeeld gips. Kleine wonden hebben allemaal een eigen manier van helen en een andere aanpak nodig. Gelukkig is de schade vaak beperkt en (meestal) niet blijvend aanwezig. En is het wel blijvend aanwezig is het vaak in de vorm van een klein litteken. Iets waar je over het algemeen geen last van hebt en zonder problemen mee kan leven. Een grote heftige wond heeft meer impact en meer schade. Het herstel duurt langer. Soms herstel je niet volledig, maar zal je je de rest van je leven moeten aanpassen. De handelingen om alles weer gezond en/of heel te krijgen zijn intensiever, duren langer en zijn vaak pijnlijker. Maar alle wonden kunnen helen en zo ook trauma. Dat is goed nieuws hé!

Hoe herken ik een trauma?

Eigenlijk is dat heel erg eenvoudig. Ja écht! Je hebt ‘last’ van een trauma als je heftiger reageert op een situatie dan dat je normaal zou doen (of anderen zouden reageren).

Voorbeeld: Ik ben vroeger veel gepest. Ik dacht dat ik dat verwerkt had (met hulp van een psycholoog en EMDR). Ik kon er namelijk heel goed mee om gaan, dacht ik. Tot mijn kind werd gepest op school en er weinig mee gedaan werd. Ik was van het ene op het andere moment veranderd in een enorme mama-tijger die brullend en tierend bij de directeur zat. Eigenlijk was een normaal gesprek niet mogelijk, want ik kon in mijn toestand niet meer naar hem luisteren. Op alles wat hij zei reageerde ik als op een rode vlag. Het was gewoonweg niet in verhouding met het incident (nou weet ik dat je als mama je kind mag en moet verdedigen maar dit was écht niet in verhouding, geloof mij).

Als ik geen opgebouwd trauma had was ik naar school gegaan en had ik een goed gesprek gehad met de directeur. Waarin ik op een rustige maar kordate manier (dat dan weer wel) had aangegeven wat er was gebeurd en om uitleg plus actie had gevraagd. Ik had geluisterd naar hun kant van het verhaal en er waren oplossingen gekomen of een andere actie van mijn kant.

Maar er was alleen een rode waas. Ik voelde me aangevallen (terwijl dat natuurlijk helemaal niet zo was – het betrof mijn kind) en mijn over waakzame alarmsysteem gierde erover heen. Het gepeste kleine meisje in mij was meteen wakker en waakzaam. En reageerde instinctief op de dreiging. (hierover later meer) Het gevolg was dat mijn grootste angst waarheid werd; ik kon mijn zoon niet beschermen. Alleen maar omdat ik niet op een normale manier om kon gaan met de situatie.

Afbeelding van Mandyme27 via Pixabay  

Je herkent dus trauma als je feller reageert dan ‘normaal’. Dat kan zich op ongelooflijk veel manieren uiten. Een paar voorbeelden:

• je volledig terugtrekken
• snelle stemmingswisselingen, agressief reageren, schaamte
• buiten proportioneel boos worden
• buiten proportioneel onderdanig zijn
• buiten proportioneel blij zijn
• je volledig weerloos voelen als iemand je iets vraagt
• overdreven of nauwelijks emotionele- en schrikreacties

Je ziet dat het vooral de voorzetsels zijn die het verschil maken; buiten proportioneel, volledig, buitensporig, etc. Je reactie is niet in verhouding tot de situatie.

Twijfel je of je een trauma hebt? Deze toffe oefening kan je hierbij kan helpen.

Hoe ontstaat een trauma?

Een trauma is een overweldigende ervaring dat ontstaat op het moment waarop je niet in staat bent om iets te doen. Je kan niet vechten of vluchten (fight or flight response), maar je bevriest. Er stagneert dus iets omdat je wat er gebeurt niet kunt plaatsen, je niet kan reageren zoals jij zou willen of omdat iets te overweldigend is. Tijdens deze stagnatie zet je het gevoel van dat moment vast. Vaak ontstaat ook een gedachte die bij dat gevaar hoort. Dit zorgt ervoor dat er een patroon ontstaat of een overgevoeligheid, wat er weer voor zorgt dat je buiten proportioneel reageert (trigger) op bepaalde situaties. Als je deze patronen/problemen/overgevoeligheid niet aanpakt, blijven deze reacties/triggers zich herhalen in je leven.

Afbeelding van LysogSalt via Pixabay

De meeste trauma’s ontstaan in je vroege jeugd. Logisch, want op het moment dat je klein bent, ben je niet in staat iets tegen de grote volwassen mensen in te brengen. Én je reactie op de wereld is ook veel primitiever en zonder filters. Je functioneert nog instinctief omdat je neocortex (rationele brein) nog niet (voldoende) ontwikkeld is. De gedachtes die je vastzet op dat moment zijn dan ook vaak instinctief. Bijvoorbeeld: ik ben niet goed genoeg / ik doe het wel alleen / als ik iets fout doe gaat iemand dood / etc. De impact van deze gedachtes zal je in alle facetten van je leven tegenkomen en beïnvloeden. Dit wordt een traumapatroon genoemd.

Een traumapatroon zet zich vaak vast in je onderbewuste en blijft zich steeds herhalen. Daar kan je niets tot weinig mee doen omdat je niet bij je onderbewuste kan komen met praattherapie. Je hoofd zit daar tussen zeg maar, met je ego en je beschermingsmechanisme. Dit beschermingsmechanisme is ontstaan op het moment van trauma en doet precies wat het hoort te doen; je beschermen. Dat gaat meestal een tijd goed. Maar als dit beschermingsmechanisme te lang in werking blijft (het gevaar is allang geweken maar dat signaal is niet doorgekomen), dan gaat het je op een gegeven moment tegenwerken.

Het is dus belangrijk om hier wel iets mee te doen.

Welke gebeurtenissen leiden tot een trauma?

Elke gebeurtenis kan leiden tot een trauma (of juist niet) want het is volledig afhankelijk van hoe je er als individu mee omgaat en in welke omstandigheden de gebeurtenis plaatsvindt.

Dat is ook best een uitspraak, ja. Daaraan kan ik wel dit toevoegen; dat de manier waarop je met de omstandigheden omgaat, meestal niet een bewuste keuze is. Bijna nooit zelfs. Wat je ermee doet als je hebt ontdekt dat je ‘last’ hebt van de gevolgen van een gebeurtenis, is wel een bewuste keuze.

Wat kan allemaal leiden tot een trauma?

• Het moeilijk hebben in de baarmoeder (foetale fase)
• Een geboortetrauma
• Een verlies van een dierbare waar je een hecht band mee hebt
• Ziekte, koorts, vergiftiging zonder opzet
• Lichamelijk letsel
• Seksueel, lichamelijk of emotioneel misbruik
• Getuige van geweld of misbruik
• Natuurrampen
• Sommige medische of tandheelkundige behandelingen
• Operaties (bijvoorbeeld het knippen van amandelen met ether, ooroperaties bijv. buisjes, etc.)
• Verdovingen
• Langdurig niet in staat zijn te bewegen

Ben je verrast dat een ‘onschuldige operatie’ als amandelen knippen zo traumatisch kan zijn?  Dit komt omdat je op zo’n moment niet in staat bent iets te doen; de basis hoe trauma ontstaat. Als je dus verdoofd bent en er wordt in je lichaam gesneden kan je lichaam dit als levensbedreigend zien. Ook als jij met je ‘gezonde verstand’ weet dat het noodzakelijk is. Op celniveau denk je lichaam daar heel anders over en ziet het als levensbedreigend en handelt daar naar.

Dus de symptomen komen niet voort uit het trauma zelf, maar uit het bevriezen van de energie. Eigenlijk van het bevriezen van de gedachten die je had tijdens de ervaring. Die gedachten en het oordeel over wat er is gebeurd, worden vastgezet in je lijf. Deze worden dat stemmetje in je achterhoofd (het onderbewuste). Dit zorgt vaak voor depressie, schaamte en psychosomatische¹ klachten en gedragsproblemen. Deze reactie probeert het lichaam in toom te houden. Hoe harder we proberen er controle over te houden, hoe meer gefixeerd we hierop zijn en hoe moeilijker het wordt.

Afbeelding van rihaij via Pixabay 

Ik zei het al eerder: De symptomen van het trauma komen niet voort uit het trauma zelf, maar uit het bevriezen van de energie. Bevriezen is een onwillekeurige gedachte. Dit wordt aangestuurd door een primitieve en instinctieve deel van onze hersenen en ons zenuwstelsel. Wat betekent dat we er dus geen bewuste controle over hebben. We reageren instinctief (want zo functioneren we in de basis als mens zijnde) en voelen, reageren en denken. Dit zijn juist de tools die we nodig hebben om zelfs de meest ondermijnende traumatische verwondingen te genezen. Denk maar aan de gefixeerde energie waar ik het net over had. Als je die inzet voor verwerking is het een zeer krachtige tool voor transformatie.

Goed nieuws toch!

Wat is het verschil tussen trauma’s?

Er zijn verschillende soorten trauma’s:

1. Trauma met weinig impact
2. Enkelvoudig trauma
3. Opgebouwd trauma

Trauma met weinig impact

Als je in het verleden een trauma hebt ervaren, maar je merkt weinig van de gevolgen of je hebt ze direct na de gebeurtenis goed kunnen verwerken, kan je spreken van een trauma met weinig impact. Moet je er iets aan doen? Doordat de gevolgen niet ernstig zijn kan je ervoor kiezen om er niets aan te doen. Ik ben er persoonlijk van overtuigd dat je namelijk niet álles hoeft te weten, te analyseren of ‘los te laten’. Er is niet voor niets een gezegde; wat niet stuk is, hoef je niet te maken. Ben jij het type ‘ik wil alles wél analyseren’ kan dat natuurlijk geen kwaad en kan je het onderzoeken.

Wil je iets doen om het trauma te verwerken? Deze toffe oefening kan je hierbij kan helpen.

Enkelvoudig trauma

Dit is een trauma dat op één specifiek moment is ontstaan. Denk aan een auto-ongeluk, een overval, een specifieke ziekenhuisopname of een mishandeling. Moet je er iets aan doen? Als het een op zichzelf staand trauma is, en het niet gelinkt is aan andere trauma’s, is het afhankelijk van de gevolgen of je er iets aan wilt doen. Zijn er gevolgen die impact hebben op je leven? Dan raad ik aan om het trauma aan te pakken. Zijn de gevolgen nauwelijks aanwezig kan je erover nadenken om hier niets mee te doen. Mijn meetlat is altijd: als iets te veel pijn veroorzaakt of het je te veel in de weg zit, ga er iets aan doen. Is dat (nog niet) het geval, laat het er gewoon zijn.

Meervoudig trauma

Dit noem ik ook wel opgebouwd trauma. Als je meerdere trauma’s hebt meegemaakt op hetzelfde vlak, wordt het elke keer een diepere wond. Ook als het in jouw ogen niet echt een traumatische ervaring is. Denk bijvoorbeeld aan pesten. Het kan zijn dat je zus je een keer gepest heeft (waarschijnlijk onbewust) toen jij nog maar 3 jaar was. Niets ergs zou je denken. Maar op het moment dat je op je eerste schooldag gepest of genegeerd wordt door je klasgenootjes, voelt dat weer even net als dat pesten van je zus. En als je de eerste keer in je gedachten hebt vastgezet ‘ik ben niet goed genoeg’ wordt dat weer aangeraakt op die eerste schooldag. De gevolgen zijn op dat moment nog niet zo erg. Maar als ze je blijven pesten, worden die gedachten (in je onderbewuste – dat stemmetje in je hoofd waar je geen controle over hebt) elke keer weer bevestigd. Je gaat je steeds minder ‘goed genoeg voelen’. En doordat je elke keer bevestigd krijgt dat je niet goed genoeg bent, gaat je eigenwaarde omlaag en word je er steeds gevoeliger voor. Je kan je voorstellen dat dat niet helpt bij je volgende studie, je nieuwe baan, een relatie of op welk vlak dan ook. En als dat dan ook niet zo gaat als je wilt (die baan, opleiding of relatie) dan wordt die negatieve bevestiging alleen maar erger. Ik vergelijk dat vaak met een grammofoonplaat. Het eerste krasje is niet zo erg. Daar gaat hij meestal zonder problemen overheen. Maar niet altijd. En je merkt dat de plaat steeds vaker blijft hangen omdat de groef steeds dieper wordt. Totdat de groef zo diep is dat de plaat er altijd in blijft steken. De plaat is onbruikbaar. En dat is het moment dat de pijn van een trauma zo erg is geworden dat je er niet meer door kan functioneren. Het heeft zich opgebouwd. Moet je er iets aan doen? Dat is afhankelijk waar je zit in de opbouw van het trauma. Kan je aan het begin van het ontstaan van een opgebouwd trauma er meteen er iets aan doen of het beperken, dan zal het niet noodzakelijk zijn om daar intensief iets aan te doen. Zit je aan het eind van die grammofoonplaat-groef? Dan is het noodzakelijk er iets aan te doen. Bij een opgebouwd trauma is het verstandig om een professional in te schakelen om verdere schade te voorkomen. Vooral omdat het bij opgebouwd trauma niet goed zichtbaar waar de zwaarte van het trauma zit of waar het ontstaan is. Daar kan je logischerwijs ook niet achter komen omdat het in je onderbewuste zit. Een therapeut kan je helpen dit op een veilige manier naar boven te halen.

In deel 2 kan je de rest van het blog lezen.

Kan je niet wachten?
Download hier dan alvast het volledige e-book!

 

Disclaimer De informatie in dit e-magazine is gebaseerd op mijn interpretatie van de informatie verkregen uit boeken, mijn opleidingen, trainingen, eigen ervaringen, etc. Het is  ook gebaseerd op informatie verkregen uit wetenschap, waarvan voortschrijdende inzichten en resultaten continue veranderen. Ik heb weloverwogen en naar eer en geweten de bovenstaande informatie verwerkt in dit e-magazine omdat ik een enorm belang hecht aan informatievoorziening voor je eigen proces.  Daarnaast vind ik professionele inzet bij trauma essentieel. Belangrijk is dat je altijd bij jezelf te rade gaat of het kloppend voelt wat je leest. Ga niet met je trauma aan de slag als je de gevolgen niet kan overzien en zoek bij twijfel professionele hulp. Bronnen Kolk, B. V. A. (2016). Traumasporen: het herstel van lichaam, brein en geest na overweldigende ervaringen (Dutch Edition) (01 editie). Uitgeverij Mens! Levine, P., & Majoor, H. (2019). De tijger ontwaakt (elfde druk editie). Altamira. Rothschild, B. (2019). Trauma: herstel in eigen hand (1ste editie). SWP.